سید ظہور شاہ ہاشمی…..بالاچ حمید نور

بلوچی زبان ءُُ لبزانک بید چہ سید ہاشمی ءِ نام ءَ سرجم بوت نہ کنت زبان ءُُ لبزانک ءِ درگت ءَ انچوکار کہ واجہ سید ہاشمی ءَ کتگ منی دل ءَ تنی وہداں کس ءَ کت نہ کتگ۔ بلوچی اولی گدار (نازک) بہ بیت، اولی لبز بلد (سیدگنج) بہ بیت،اولی زبانزانتی کتاب (سیاھگ ءِ راستگ نبیسگ) بہ بیت،اولی نمدیانی کتاب (سیدنمدی) بہ بیت یاکہ اولی گشتنانی کتاب (سستگیں دستونک) بلوچی اولی آزمانکانی کتاب (میرگند) ءُُ اے دگہ بازیں انچیں کار کہ اولی براں ہمے واجہ ءَ کتگ اَنت۔سید ھاشمی ۱۲ اپریل ۶۲۹۱ءَ گوادر ءَ محمد شاہ ہاشمی ءِ گس ءَ ودی بوتگ۔ چنائی ءَ واجہ ءِ کسانی ءِ نام محمد ابراھیم شاہ بوتگ۔ بنداتی وانگ چہ گوادر ءَ دربرتگ ءُُ وانگ ءُُ زانگ ءِ ھب گوں آئی ءَ داں ازل ءَ بوتگ۔ پمشکا ہرجاہ کہ آئی ءَ را موہ رستگ آئی ءَ ونتگ، واجہ سید ءِ سے زھگ بوتگ اَنت، سلیمان شاہ،رکہل شاہ ءُُ جمن شاہ کہ بیران بوتگ انت۔ وتی زند آئی ءَ پہ بلوچی زبان ءُُ لبزانک ءِ ھاتر ءَ ندر کتگ ات۔ آئی ءَ وتی زندگی ءَ کیز ءُُ بندی،زاہ ءُُ بد،بے شرپی ءُُ باریں دگہ چونیں جنجالی اوپار کتگ کہ ما پگر کت نہ کناں بلئے چہ بلوچی ءِ کاراں ھچبر دست کش نہ بوت۔ چہ بلوچی زبان ءِ کارانی گلائیشی ءَ آئی ءَ را ٹی بی ءِ نادرائی ءَ گور جتگ ءُُ ھمے نادراہی آئی ءِ بیرانی ءِ سوب جوڑ بیت۔ ہما وہد ءَ کہ گوادر اومان ءِ ھاکم ابوسعید ءِ دست چیری ءَ ات سید ءَ راجی دوستی ءِ پداں بازیں کارے کت، چوکہ بلدیہ نادراہ جاہ،سعدیہ کتابجاہ ءُُ دگہ بازیں وانگجاہ ءِ پچ کت انت۔ ۴۵۹۱ءَ کراچی ءِ تہا ”انجمن اصلاح بلوچاں“ ءِ نام ءَ یک گلے رد ءُُ بند دات۔ ابید چہ ایشی ءَ بلوچی سرچمگ،بلوچی ادبی مجلس ءُُ دگہ بازیں لبزانکی گل جوڑ کت انت۔ ۹۴۹۱ءَ وہدے ریڈیو پاکستان ءِ بہرے کراچی ءَ پچ کنگ بوت گڑاں ایشی ءِ کارمستر جوڑ کنگ بوت۔سید ءَ بلوچی ءَ ابید اُردو، انگریزی،فارسی، اوستائی ءُُ سنسکرت زبانانی سرا بلائیں دسترسی یے است بوتگ۔ سید ہاشمی ءَ تر ءُُ تاب ءِ ہم بلاھیں واہگے بوتگ اے تک ءَ آئی ءَ بازیں ملکانی چوکہ دبئی، انڈیا، قطر، بحرین، مسقط، ایران ءُُ دگہ بازیں ھنداں تروتاب کتگ، ٹی بی ءِ نادراہی سے مزنیں بُر ءُُ بیناں (آپریشن)پد واجہ دراہ نہ بوتگ ءُُ ۴ مارچ۸۷۹۱ءَ چہ ما گسر بوت آئی ءِ مانش کراچی ءَ میوہ شاہ قبرستان ءَ انت۔
شئیری کتاب:
واجہ سید ہاشمی ءِ سرجم ءَ شش شئیری دپتر بوتگ اَنت ایشانی تہا انگر ءُُ ترونگل،تراپکنیں ترمپ،شکلیں شہجو،برتکگیں بیر،سچکانیں سسا،گسد گوار ھوار انت۔ پہ وانوکاں ایشی ءِ زانگ الم انت کہ سید ہاشمی وت ملا فاضل ءِ شائری ءِ بلائیں منوگرے بوتگ ءُُ آئی ءِ شئیری دپترانی نام ہم فاضل ءِ پربستگیں چہراں چہ زورگ بوتگ انت۔ سید اولی مردم بوتگ کہ آئی ءَ نہ ایوک ءَ فاضل ءِ مانش شوھاز کتگ بلکیں آئی ءِ شائری اوں یکجاہ کتگ ءُُ ”شاھلچہ کار“ ءِ نام ءَ چاپ ءُُ شنگ بوتگ۔
شئیری لیکہ:
سید ہاشمی شائری ءِ تہا برزتریں لڑ ءَ شمار بیت چوکہ آئی ءَ شائری پہ لیکہی حساب ءَ نہ کتگ۔ پمشکا ما آئی ءِ شائری ءَ گوں یک لیکہ یے ءَ بندوک نہ کناں چو گشگ بیت کنت کہ سید ہاشمی آزات تبیں مردمے بوتگ ءُُ آئی ءِ شائری ءِ تہا ہرکس وتی تب ءَ شوھاز کت کنت۔
گیش کن ٹہلانی گونڈلیں تیراں
دل مبات انت اگاں من دلگیراں
یاکہ
چونیں یک بے تواریں بیگاہے
درد پادان گران پیداک اِنت
شئیر زبان:
سید ہاشمی ءَ وتی شائری ءِ بندات۰۵۹۱ ءَ قاسم ھوت ءِ گشگ ءَ بندات کتگ ات۔ شائری ءَ ابید سید ءَ ساز ءُُ زیمل ءِ ھم ہب بوتگ۔ گشنت کہ ناکو فیض محمد ءِ بازیں شئیرانی ترز ہم سید ہاشمی ءَ داتگ چوکہ ”مسقط ءِ مہروک ءُُ ڈیہرو کمان میان ترا نود بیار اَنت“ سید ءَ ترز داتگ اَنت۔سید ھاشمی ءِ شئیر زبان سرجم ءَ کلاسیکل ءُُ بنزئی بلوچی بوتگ۔ بزاں پہک ءُُ ذگریں لبزانی کارمرز ءُُ شئیرانی تہا سرجمی ءَ پہکی آئی ءِ مستریں کمال بوتگ۔ پمشکا باز براں مردماں سید ءِ شئیرانی سرا ایراد گپتگ کہ اے سک گران انت پہمگ نہ بنت اسل ءَ آئی ءَ شائری گوں شئیری ازم ءَ کتگ۔ بلوچی ءِ پہکیں لبزانی گوما کتگ آ مئے کم پہمی ءُُ مانان نزانتی انت کہ ما واجہ ءِ شئیراں پہم ات نہ کنیں۔
نہ کنت مرگ ءِ شلیں ہور ترونگلنیت منا
کہ زند ءِ کورم ءِ آس ءَ کریچ ءُُ آگریچاں
یاکہ
ہمک بیگاہ آ پمن سیاہ ءُُ تاموریں جڑے بندیت
تہار ماھی دگہ سازے پہ بہت ءِ سیاہی ءَ گرندیت
مہرانکی شئیر:
سید ہاشمی چنائی ءَ دستونک ءِ شائرے بوتگ۔ سید ءِ گورءَ بلوچی ڈکشن چہ چہر ءُُ شبینانی امباری یے سوب ءَ سید ءَ ھر وڑیں ھیال ءُُ مارشتے بیان کت کتگ۔ گیشتر آئی ءَ مہرانکی شائری کتگ۔ آئی ءِ شئیرانی تہا ”ہانل“ ءِ کارمرزی ہرجاہ گندگ بیت۔ باز مردمانی گشگ انت کہ اے یک جنینے بوتگ ءُُ سید ءَ گوں ہمائی ءَ مہر بوتگ بلئے اے انگت ءَ پہک نہ انت کہ ھانل کئے بوتگ۔
شر زاناں منی ارواہ منی ساہ اِنت ہانل
زندمانی ءِ گلیں منزل ءُُ راہ اِنت ہانل
یاکہ
سستگ اش چہ من ہانل،ہانل ءِ ڈگار مسکیں
چو کپوت ءَ نالاں من چوں دل ءَ بداراں من
چاگردی ءُُ گہگیری تب:
سید ہاشمی ءَ نہ ایوک ءَ مہرانکی شئیر پربستگ بلکیں آئی ءَ راجی ءُُ چاگردی شائری ہم پہ ڈولے کتگ۔ سید ہاشمی ءَ چاگردی ءُُ گہگیری شائری ہم پہ وڑے کتگ۔ بلئے باز مردم ءِ گشگ انت کہ سید چہ وتی چاگرد ءُُ راج ءَ بیھال ءُُ شمشکار انت، بلئے سید ءِ ہمک شئیری دپتر ءِ تہا مارا نیم ءَ برزچاگردی،آشوبی ءُُ گہگیری شئیر دست کپیت چوکہ
من وتی جاہ ءُُ دیاراں چہ شمشکار نہ باں
ھمسر ءُُ سنگت ءُُ یاراں چہ شمشکار نہ باں
سبزءُُ امبوھیں کہیرانی من ءَ جُست کن ئے
گریشگءُُ ڈنگر ءُُ داراں چہ شمشکار نہ باں
یاکہ
پہ راج ءِ ھاتر ءُُ آزاتی ءِ پہریزگ ءِ دیم ءَ
پہ مردی وارتگیں ٹپانی ھر نشنزانی سوگند انت
شئیری تجربت:
شئیری تجربت ءِ بابت ءَ اگاں تران بہ بیت داں سید ہاشمی ءَ بلوچی لبزانک ءِ اولی انت کہ آئی ءَ ”گسد گوار“ ءِ وڑیں دستونکی تجربتے کتگ۔ کہ انگت ءَ کس ءَ کت نہ کتگ کہ سرجمیں دپتر یک دستونکے بہ بیت۔ بزاں سرجمیں کتاب یک دستونکے کہ آئی ءَ پربستگ ءُُ انگت ءَ کس ءَ چو کت نہ کتگ آئی ءِ گال انت۔
گال نام منی نام تئی نام ھدا ءِ
بے گال ءَ من ءُُ تو ءُُ ھداوند مجاں گار
ابید چہ ایشی ءَ سید ءَ دستونکانی ہم چو لچہانی ڈول ءَ سرنامگ داتگ گوں اے دگہ شائراں چہ سید ءَ رمگ زرتگ۔ بلئے سید ءَ ساری ءَ کسی دستونکاناں سرنامگ پر نہ بوتگ۔ سید شائری ءِ تہا چہر ءُُ شبین ءُُ چیدگانی یک دگہ کسہ یے کہ بلائیں ترانے لوٹیت۔