بنی آدمءِ ُمرادانی منزل کدی کیت!…..وہاب مجید 

بنی آدم ءِ بیست ءُُ پنچ لکھ سال ساری سِنگءِ دورءَ بگر تاں دوازدہ ہزار سال ساری بیا کہ آہیءَ کِشت ءُُ کِشاری بِندات کتگ ءُُ پہ کِشت ءُُ کشاریءَ یک جاہ ءِ جاہ منند بیتگ ءُُ چاگردی کانود اڑ داتگ اَنت ءُُ پدا بیا مروچیگیں ”آرٹیفیشل انٹلیجنس”ءِ دورءَ کہ بنی آدمءَ گیش ھر کار روبوٹ ءُُ مشین کنگءَ اِنت۔ وتی بنگیجی ءُُ چاگردی عہدءَ بگر تا روچءِ مروچی بنی آدم یکشلءَ دربرگ ءُُ زانگءِ عملءَ گوزگءَ اِنت ءُُ وتی لکھانی سال ٹپاسگ ءُُ تجربگءَ چی بیست ءُُ یکمی کرنءَ ہم نوکیں چاگردی ‘ کاروباری ءُُ راجی نظامانی سرا تجربگ کنگءَ اِنت۔
بُنگیجی انسان ٹکّانی تہا بیتگ۔ ٹّکءِ زلورت پمشکا پیش اتکگ کہ انسانانی یک ٹولیءَ چہ دومی طاقتوریں ٹولیءِ زُلم ءُُ زیادتیاں چی وتءَ رکھینگ ءُُ وتی جان ءُُ مالءِ پناہءِ ھاترا ٹّک اڑ داتگ ءُُ وتی مستر بزاں سردارءِ جوڑ کُتگ۔ دیمترا ہمے ٹّک آھانی پجار بیتگ۔ بیست ءُُ یکمی کرنءِ جھانی ءُُ انسانءِ ھکانی دورءَ ہم پدمنتگیں چاگرداں بازیں مردم ءِ انگت وتی پجار وتی ٹّکءِ نامءَ گوں کنت ءُُ پہر بندیت۔ بلے ہمے ٹّک ءُُ زاتءِ مردم ڑنمارک ءُُ سوٹزرلینڑءَ لس مہلوکءِ وڑا اَنت۔ آھاں ریاستءِ نیمگءَ دُراھیں چاگردی ءُُ راجی ھک ءُُ ھکوک رستگ اَنت ءُُ ریاستءَ آھانی جان ‘مال ءُُ روزگارءِ زِمہ زرتگ ءُُ دراھیں شہریانی ھک برابر اَنت پمشکا آ ہیءَ زلورت نہ اِنت کہ آ وتی ٹّک ءِ نامءِ پجار ءَ گوں وتی کاراں بکش اِیت۔ بلے دومی نیمگءَ پدمنتگیں ءُُ شُدلاپیں ریاست وتی مہلوکءِ زندءِ زلورتاں پورا کُت نکنت ءُُ آہیءِ جانءِ حفاظت ہم کُت نہ کنت پمشکا پدمنتگیں چاگرداں انسان کوشست کنت کہ وتی ٹّکءَ ھوار بکنت ءُُ ھاس مشکلءِ وھدءَ وتی سردار ءُُ ٹّکءِ مردماں چی مدت بلوٹیت پرچا کہ سیمی دنیاءِ ملکاں عموماً ریاست وتی زمہ واریاں پیلو کُت نکنت۔
وھدءِ ہمراہیءَ انسان وتی زلورتانی واستا چہ خاندان’ زات ءُُ ٹکءِ پجارءَ چی درتک ءُُ راجی ءُُ ریاستی پجارءِ نیمءَ شت ءُُ نوزدھمی ءُُ بستمی کرنءَ کہ راجی ریاست جوڑ بیت اَنت گڑا زات زُریات ءُُ ٹک ریاستءِ پجارءَ گوں ھوار بیت اَنت ءُُ نی آھانی مستریں پجار آھانی راجی پجار اَت۔ آھاں وتءَ امریکی’ افریقی’ فرنچ’ اسپینش ءُُ روسی گُشگءِ سرا پہر بست۔ بلے انسانی راجدپترءَ اے ہم دیست کہ ہمے راجی پجار ”فاشزم”ءُُ جنگجو ءُُ تنگ نظریں راجدوستیءِ نیمءَ شُت۔ چُش کہ نپولین بوناپاٹءَ بگر تا ایڑولف ہٹلرءَ درا فاشزم ءَ کروڑانی انسان وتی وڑالاں دات اَنت۔
دیمترءِ دور سوشلزم ءُُ کمیونزم ہیگ اَت کہ دنیاءِ دِرتہ پچ ءُُ بے وسیں مھلوکءَ وتی وشھالیءِ واب ہمے سوشلزمءِ تہا دیست۔ 1917 ءِ سوویت انقلابءَ چہ پد تیوگیں مشرقی یورپ’ ایشیا ءُُ لاطینی امریکہ ءِ بازیں ملکانی تہا سوشلسٹ آشوب اتک اَنت۔ مھلوک گل بیت کہ نی آھانی زندءِ روچ بدل بنت ءُُ آھانی چُک ہم وشھالیں زندءِ گوازیننت۔ سوشلسٹ ملکانی تہا یک پارٹی سسٹم ءُُ ” نشنلاہزیشن”ءِ معاشی پالیسیانی سرا عمل کنگ بیت۔ بلے اے نظام 1990 ءِ دھگءَ سوویت یونینءِ پرشت ءُُ پروشءَ پد ناکامیءِ دیمپان بیت ءُُ درستیں سوشلسٹ ملکانی تہا راجی’ کاروباری ءُُ چاگردی بدلی سدل اتک اَنتءُُ آھاں ”سرمایہ دارانہ نظام ” وتی ملکانی تہا آورت۔
سوویت یونین ءُُ مشرقی یورپءِ کمیونسٹ نظامانی بے سوبی امریکہ ءُُ مغربی یورپءِ ”لبرل جمہوری ” ءُُ ”فری مارکیٹ اکانومی”ءِ مزنیں کٹءِ ات۔ راستی ہمیش اِنت کہ کمیونسٹانی ون پارٹی سسٹم ‘ تحریر ءُُ تقریرءِ سرا پابندی ءُُ نشنلاہزیشنءِ ناکامیں راجیءُُ کاروباری پالیسیاں مغربءِ لبرل جمہوریتءُُ سرمایہ دارانہ نظامءِ دستءَ پروش وارتگ اَت۔
مغربی جمہوریتءِ تہا شخصی آزادیءِ سرا باز زور دیگ بی۔ انسانءِ زند گوازینگءِ ءُُ وتی عاقبتءِ پیسلہ کنگ ھر بالغیں انسانءِ وتیگ اِنت۔ آئیءِ تہا ریاست یا خاندان ءُُ چاگرد دزمانجنی کت نہ کن اَنت۔ ھمے وڑا فری مارکیٹ اکانومی ءِ تہا ریاستی ادارہاں چی ابید مزنیں بزنس ٹاہیکون ءُُ سیٹھانی زر نہ صرف چاگردءَ شنگ ءُُ تالان ءُُ ”سرکولیٹ ” بنت ءُُ روزگارءِ موقع پیداک بنت بلکیں آ ریاستءَ مزنیں ٹیکسءِ ہم دینت۔ ریاست ہمے ٹیکساں وتی مھلوکءِ وانگ ءُُ زانگ’ جان سلامتی ءُُ روزگارءِ پیداک کنگءُُ ایندگہ آسراتیانی دیگءِ سرا ھرچ کنت۔ پمشکا اے ”فلاحی ریاست” گُشگ بنتءُُ تنے وھدی مروچیگیں عہدءِ سوب مندیں راجی ءُُ کاروباری نظام ”لبرل جمہوریت”ءُُ ”فری مارکیٹ اکانومی” زانگ بیت۔
دومی نیمءَ اے ہم راست اِنت کہ بیست ءُُ یکمی کرنءِ بنگیجیءَ لبرل جمہوریت ءِ سرا بازیں سوال چست بیگءَ اَنت۔ ہمے امریکہ ءُُ یورپ کہ دنیاءِ پدمنتگیں ءُُ بزگیں مہلوکءِ واستہ میزریں گلزمین بزاں کہ Land of opportunity زانگ بیتگ انت ءُُ بزگیں مہلوکءَ پہ وتی چکانی وشیں بانداتیءَ امریکہ ءُُ یورپءِ سفر کتگ۔ بلے 9/11 ءَ چی پد اے موقع روچ پہ روچ ھلاس بوان اِنت۔
امریکہءِ گوستگیں الیکشنءَ ٹرمپءِ کٹگ’ برطانیہءِ چہ یوروپی یونینءَ درآھگ ءُُ یورپءِ گیشتریں ملکاں (ماسواے جرمنی) شام ‘ عراق اوگانستانءِ وڑیں جنگ زدگیں ملکاں چی آھوکیں بدھالیں مھلوکءَ وتی ملکاں آھگءِ اجازت ندات۔ گوستگیں الیکشناں امریکہ ءُُ یوروپی ملکاں مھلوکءَ ٹرمپءِ وڑیں تنگ نظر ءُُ جنگجوہیں لیڑر سوبین کناہینت اَنت۔ اے ہمے گپءِ گمازیءَ کنت کہ دنیا یک رندءِ پدا ”تنگ نظر ءُُ جنگجوہیں راجدوستی”ءِ نیمگءَ روان اِنت۔ مغربءِ لبرل جمہوریت ءِ سرا بازیں سوالءِ چست بیگءَ اِنت۔ اسپیت پوستاں وتی راجی ءُُ چاگردی نظامءِ سرا پہر بستگ کہ آ انسانانی برابری ءِ سرا بیسہ کنت ءُُ دنیاءِ ہر کُنڑءِ انسانءِ کہ آھانی ملکءَ شتگ آہیءَ دیمروہی ءِ موہ رسیتگ۔ بلے مروچی ہمے چاگردءَ اسپیت پوستاں چی ابید ایندگہ مھلوکءِ واستہ زمین تنگ کنگ بیگءَ اِنت۔ اے گپ نہ ایوک امریکہ ءُُ یورپءِ چاگردءَ بلکیں تیوگیں دنیاءِ واستہ شریں ھبرءِ نہ اِنت پرچاکہ اے تنگ نظریءُُ جنگجوہیں راجدوستی دنیاءَ یک رندءِ پدا اڑ ءُُ جنجالانی آماچ کنت۔
بنی آدمءِ راجدپتر گواہ اِنت کہ فاشزم ءُُ تنگ نظریں راجدوستی انسانءِ جیھڑہانی گیش ءُُ گیوار کت نہ کنت بلکیں ہمے تنگ نظریءِ سسَا ءَ دنیا دو میان استمانی میڑھءِ آماچ کت۔
اگاں مردم ھورت بچاریت مروچیگیں عہد بزاں کہ بیست ءُُ یکمی کرن ءِ انسان ءِ اڑ ءُُ جنجال کم و گیش یک وڑ انت۔ اے دنیاءِ ہپت ءُُ نیم ارب انسانانی ہستی ءُُ رکھینگءِ جھیڑہ اِنت۔
چُش کہ ”گلوبل وارمنگ” ءُُ ریاستانی میانءَ ”ایٹمی جیڑھ” درستیں جہانءِ ملکاں اثر مند کنگءَ اَنت۔ آ دیمروہی کتگیں ملک بہ بنت یا پد منتگیں مھلوک۔ گلیشیر نزانت کہ من آپ مباں کہ تیاب دپی مھلوک تکلیف بی۔ ہمے پیما نیوکلیر بم کہ کارمرز کنگ بی گڑا ایشیءِ آس تر ءُُ ھشک نزانت۔
ہمے وڑا ”آرٹیفیشل انٹیلیجنس” دیمترا نہ ایوکءَ پد منتگیں ملکانی بلکیں سیریں ملکانی کاروبار ءُُ چاگردءَ ہم باز اثر مند کنت۔ ایشاں چی ابید مروچی باندا کرونا واہرسءَ دنیاءِ ہر کُنڑ ءَ مھلوک مرگءِ آماچ کتگ ءُُ ڑبلیو ایچ او دنیاءِ ملکاں گوں تپاکی’ ھمکاری ءُُ یک ءُُ دومیءِ مدت ءُُ کُمکءَ گوں اے بیماریءِ پروش دیگءِ گپءَ جنگءَ اِنت پرچا کہ چین بہ بیت کہ اٹلی’ امریکہ بہ بیت کہ ایران ‘ جنوبی کوریا بہ بیت کہ پاکستان اے واہرسءَ دنیاءِ کُنڑ کُنڑ اثر مند کُتگ۔ اے ھبر ثابت کننت کہ زمین بنی آدمءِ ھواریں ءُُ یکیں لوگ اِنت۔ زمینءِ ہر کُنڑءِ سیاست’ کاروبار’ موسم’ دیمروہی’ پدمنتگی ‘ اسٹاک ایکسچینجانی بُرز ءُُ جہلی ‘ ماحول ‘ دودو ربیدگ ‘ نادراھی دومی کُنڑءِ مھلوکءَ متاثر کننت۔
گلوبل وارمنگ بہ بیت کہ نیوکلیر ءِ جھیڑہ’ آرٹیفیشل انٹیلیجنسءِ چیلنج بہ بیت کہ کرونا واہرسءِ جھانی وبا۔ اے درست میان اُستمانی جھیڑہ اَنت۔ اے جنجال یک ءُُ دومیءِ مدت ءُُ کُمکءَ گوں گِیش ءُُ گیوار کنگ بنت نا کہ یک دومیءِ ھلاپءَ کار کنگءَ۔
بیست ءُُ یکمی کرن انسانیت’ انسانی ھَک ءُُ جھانی کرن اِنت۔ زلوری اِنت کہ بنی آدم رنگ’ نسل’ رنگ’ زبان’زات ءُُ زُریات ءُُ مزہب ءَ چی ڑن در بہیت۔ اگاں ناں آ دیمترا ہم جھیڑہ ءُُ جنجالانی آماچ بی ءُُ تیوگیں دنیاءِ واستہ زمین تنگ بیت۔ پمشکا وھد اتکگ کہ بنی آدم وتی لکھانی سالءِ راجدپترءِ سرد ءُُ گرمءَ چی درس بہ گِپت۔