سید ءِ نمدیانی سرا باز گپ بوت کنت…..چندن ساچ

سید نمدی بیستمی کرن ءِ یک بلوچے ءِ نمدی اَنت کہ آئی ءَ بلوچی زبان، بلوچستان ءُُ بلوچاں گوں مہر اِنت۔۔ سید نمدی یک انچیں مردمے ءِ مارشتانی عکس اَنت کہ آ زانت منی گورا وہد کم اِنت ءُُ کار باز، ءُُ آ وتی ہمے کاراں سرجم کنگ لوٹیت۔ سید نمدی زبان دوست ءُُ راج دوستے ءِ نمدیاں کہ آ وتی راج ءَ دیمروی ءِ راہاں پِرینگ لوٹیت۔ سید نمدی یک استادے ءِ نمدیاں کہ آئی ءَ وتی بازیں شاگردانی سرا نبشتہ کُتگ انت ءُُ آیان ءَ نبشتہ کنگ ءِ سکین داتگ۔ سید نمدی یک عاشقے ءِ نمدیاں کہ آ چہ وتی دوستدار ءُُ مسکیں ڈگار ءَ چہ دُور کپتگ ءُُ نالیت۔ سید نمدی امیت داروکیں مردمے ءِ نمدی اَنت کہ آ برے برے شہمے گندیت آئی دل گمر کنت۔ سیدی نمدی یک انچیں انسانے ءِ نمدی اَنت کہ آ وتی راج ءَ گوں اے دگہ راجاں ہمکوپگ ءُُ ہمگام کنگ ءِ دار اِنت ءُُ آئی ءِ لوٹ اِنت کہ بیستمی کرن ءِ ترندیں گاماں گوں آئی ءِ راج سفر بکنت۔۔ اے درستیں رنگانی کارست سید ہاشمی اِنت کہ آ بیستمی کرن ءِ مسافرے ءُُ جاوراں بُرتگ ءُُ ہما جاہ ءَ سر کتگ کہ آئی ءَ اینچو رنگانی پوش ءِ تہا وت ءَ اندیم کُتگ۔
نوزدھمی کرن ءَ انسان ءِ گورا بازیں واب اَتنت کہ آئی ءَ ہمے پہم اِتگ ات سائسی ءُُ عقل پرستی منی واباں معنا دنت۔ ہیگل ءَ فہم ات کہ عقل پرستی اِے کازماس ءِ درستیں جیڑہانی گیش ءُُ گیواری ءَ کنت۔بَلے المی نہ اِنت کہ انسان ءِ دیستگیں ہر وابے معنا بہ بیت۔ سائنس ءَ یک نیمگے انسان امیتانی کور ءِ لمب ءَ بُرت ءُُ اوشتارینت دومی نیمگا دوزح ءِ آس ہم جمبور کُت۔ امیتانی کور ءِ آپ آ کد ءَ نہ ات کہ دوزح ءِ جمبوریں آس ءَ ایرجیگ بہ کنت۔ پمیشکا اے آس ءَ جہان ماں پتات ءُُ دوئیں جہانی جنگ بوت اَنت۔ اِے دوئیں جنگاں کروڑانی کساس مردم بے دردی مُرت۔ اِے جاوراں انسان انچیں جاہے ءَ رسینت کہ آ پژمردگ بوت۔ ہما درستیں واب کہ آئی ءَ سائنس، عقلیت پرستی ءُُ صنعتی انقلاب ءِ وہد ءَ دیستگ اتنت آ وابانی چراغ گواتانی میار بوت اَنت۔ اے گمان زانتکاراں چہ بندات ءَ ہم بوتگ ات کہ بوت کنت سائنس، عقلیت پرستی ءُُ صنعتی انقلاب انسان ءِ دری جیڑہانی گیش ءُُ گیواری ءَ مزنیں کمکے بکن اَنت بَلے اے ہم بوت کنت کہ انسان جوش ءَ بئیت ءُُ پدا ہمے آسراتیانی دست ءَ وت ءَ زوال بکنت۔
بیستمی کرن ءِ بابت ءَ پال ٹلخ گوشیت کہ انسان ءِ راجدپتر ءَ اگاں یک انچیں عہدے ءِ نام گرگ بہ بیت کہ آ عہد ءَ انسان بے سر ءُُ پادیں واہگاں ہر دم ءُُ ساعت تباہی ءُُ بربادیاں دوچار کتگ، گڑا آ عہدبیستمی کرن اِنت۔
بیستمی کرن ءَ انسان جیڑگ ءَ لاچار کُت۔ پرچا کہ آئی ءَ زانتگ ات منی وجود نوں ہما سیمسر ءَ رستگ کہ ہلاسی ءِ جار جَنگ ءَ دیر نہ کنت۔
البئیر کامیو 1946 ءَ کولمبیا یونیورسٹی ءَ گوں نودربراں وتی گوشتانکے ءَ گوشیت نوں ہٹلر شتگ۔ ما بازیں گپاں سرپد بوہگ ءَ ئیں۔ اولی ایش کہ ہما کست ءُُ کینگ ءَ ہٹلر دیما آؤرتگ۔ آ کست ءُُ کینگ انگت سرجمی ءَ ہلاس نہ بوتگ۔ مروچی ہرکسے کہ وجود ءِ گپ ءَ اقتدار یا کارکردگی، یا رتاریخی ذمہ واری ءِ گالبنداں گوں کنت۔ بزانکہ ہمے کست ءُُ کینگ ءَءَ ردوم دئیگ ءَ اِنت۔ اے وڑیں مردم کشندھ اَنت۔ پرچا کہ اگاں انسانی وجود ءِ جیڑھ ءَ بیارئے ءُُ تاریخی ذمہ واری ءِ سرجم کنگ ءَ سر بہ کن ئے، گڑا آئی ءِ بستار تاریخ ءِ انچائیں موادے ءَ ابید دگہ ہچے نہ بیت ءُُ اقتدار ءَ نشتگیں ہر مردمے وتی واک ءُُ اختیارءِ پداگوں آئی ءَ ہرچی کُت کنت۔ دومی چیز ما اے در برتگ کہ ما تاریخ ءِ رجائی تصور ءَ نہ منیں۔ بوت کنت کہ پہ ما تاریخ ءِ رجائی تصور شر بہ بیت، بَلے ما ءِے نہ منیں۔ بلکیں اگاں ما اے سرپد بئیں کہ رجائیت احمقی اِنت گڑا ما اے ہم زانیں وتی ہمراہانی نیامجین ءَ انسانی عمل ءِ بابت ءَ قنوطیت ہم بے دلی اِنت۔ ما ناشرکاری ءِ دیما پمیشکا اوشتیں کہ اے مارا دگرانی کُشگ یا وتی کوشارینگ ءَ لاچار کنت۔ اے وڑا وت ما ں وتی حال حوال ہلاس بیت۔ ہمے سبب اِنت کہ ما ہر ہما لیکہ ءَ نہ منیں کہ انسان ءِ زندگی ءِ سرا سرجمی ءَ بادشاہی کنگ ءِ دعویٰ بہ کنت۔
کامیو ءِ اے گشتانک مزنیں ارزشتے داریت۔ پرچا کہ اے گشتانک ءِ تہا آئی ءَ لہتیں انچیں چیزانی نیمگا اشارہ کتگ۔ چشکہ انسان نوں کسے ءِ پرمان ءِ پدا ہچ مول ءُُ مراد ءَ گوں ہمگرنچ نہ بیت ءُُ نئیکہ آ تاریخ ءِ واستا ہما چیزے وڑا اِنت کہ یک زوراکے آئی ءَ ہر وہد بلوٹیت کارمرز کُت کنت۔ پمیشکا آ گوشیت کہ ما ہر ہما لیکہ ءِ دیما داریں کہ آ انسان ءِ زند ءِ سرا بادشاہی ءِ کنگ ءِ دعویٰ بہ کنت۔
1951 ءَ برٹرینڈ رسل نبشتہ کنت کہ راستی ءَ چیر مدئیت ءُُ دیما مہ رؤ اِت پرچا کہ راستی ءَ دیما آیگی اِنت۔ گوں راستی ءَ جیڑگ ءِ راہ ءُُ دراں ہچبر بند مکن ات۔ اگاں گوں آزاتی ءَ جیڑئے گڑا دیمروی ءِ راہ ءُُ در پچ بنت۔ حیال ءَ بدار ءُُ تچک بُو، تچک بوہگ گران اِنت۔ اگاں راستی ءَ ہمنچو چیر دئیے گڑا دیمتر ءَ دو ہمنچو جیڑہانی دیمپان بئے۔ ہما مردمانی وشی ءِ سرا حسد مکن کہ احمقانی بہشت ءَ نشتگ اَنت۔ پرچا کہ ایوکا احمق ہمے سرپد بنت کہ اِے زندگی سک وش اِنت۔
اِے درستیں گپ بیستمی کرن ءِ عکس ءَ مارا پیش دارنت کہ مردم چونیں چونیں نفسیاتی جیڑہانی دیمپان بوتگ اَنت۔ ایشی ءَ ابید بیستمی کرن ءَ دگہ یک چیزے ہم ما گندیں کہ بازیں راج وتی آجوئی ءِ ہاترا جنگ کن اَنت ءُُ مزنیں مرگ ءُُ بیرانی یے ءُُ پدا بازیں راج آجو بنت۔ ہمے زمانگ ءَ ہر راج وتی زندگ دارگ ءِ ہاترا گوں سنگینی ءَ کاراں بندات کنت۔ لبزانک، سیاست، چاگردی جیڑہانی گیش ءُُ گیواری، دودمان ءِ زندگ دارگ ءُُ اے ایدگہ بازیں کارانی سرا دلگوش دئیگ بیت۔ اردو لبزانک ءَ دیمروی پسند جنز کیت ءُُ پدا جدیدیت ءِ جمبر ہم بازیں راجانی سرا مانشان اَنت۔ ہمے زمانگ ءَ سارتر وجودیت ءِ فلسفہ ءَ گوں میدان ءَ ایر کپیت۔ سارتر ءَ گوشت کہ دانش ور ءُُ زانتکاراں وتی عہد ءِ جیڑہانی سرا دلگوش گور کنگی اِنت۔ پمشکا سارتر ءَ وت ہر وہد وتی عہد ءِ جیڑہانی سرا گپ جت ءُُ انسانی کشت ءُُ کوش ءِ گر ءُُ دار، زوراکی ءِ حلاف ءَ زہرشانی کُت۔ اے لڑ ءَ ما برٹرینڈ رسل ءَ ہم گندیں کہ اوشاتگ ءُُ انسان ءِ بزگی ءَ ماریت ءُُ جنگ ءِ حلاف ءَ اوگام جنت۔ البئیر کامیو ءِ گدارانی کارست گوشنت کہ نوں آزمان ءِ نیمگا چارگ یلہ دئیگی اِنت ءُُ مارا مرگ ءِ دیما اوشتگی اِنت ءُُ مرگ ءَ را مڑاہے گون کنگی اِنت۔ ہمے زمانگ ءَ فرانز فینن گوں وتی ند ءَ غلامانی نفسیات ءِ عکس ءَ پیش داریت۔ تُرکی ءَ ہم اورحان کمال، ناظم حکمت ءُُ اے دگہ ادیب لبزانک ءِ پڑا ائیر کپنت۔ لاطینی امریکا ءَ حوان رلفو، بورخیس، گارسیا مارکیز ءُُ اے دگہ ادیب لبزانک ءَ دگہ رنگے دئینت ءُُ ہمدا چہ جادوئی راست نبیسی دیما کیت۔ ایران ءَ صادق ہدایت ءُُ اے دگہ کاینت ءُُ ہندوستان ءَ بیدی ءُُ منٹو نوک نوکیں بن گپ ءُُ چاگردی جیڑہانی سرا وتی حیالانی بوراں تاچین اَنت۔
بلوچانی گورا بچارئے اِدا ہم بیستمی کرن ءَ لہتیں مردم سیاست ءِ پڑا چراغاں بال اَنت۔ کراچی ءَ بلوچی لبزانک ءَ دیما برگ ءِ ہاترا کار بنگیج بنت۔اِدا لہتیں انچیں سَر ہم ہوار بیت کہ آ سیاست ءُُ لبزانک ہردکاں گون بنت ءُُ آ ہمدا دیمروی جنز ءِ لیکہ ءَ زور اَنت ءُُ لبزانک ءَ تہا ایر کپنت۔ ہمے زمانگ ءَ سید ہاشمی لبزانک ءِ پڑا وتی پاداں ایر کنت۔ سید ہاشمی یک انچیں مردمے بیت کہ آ گوں سنگینی ءُُ گشادی ءَ لبزانک ءِ کاراں کنت۔ پمیشکا لبزانک ءِ پڑا مروچی آئی ءَ شرف مندیں تاجے سرا دئیگ بوتگ۔ اے تاج مردماں آئی ءِ سرا نہ داتگ بلکیں سید ہاشمی ءِ کتگیں کاراں اِے تاج آئی ءِ سرا داتگ۔ سید ہاشمی ءِ کار گشادی، سنگینی ءُُ لبزانک ءَ گوں مہر ءَ مردم اِے نمدی ءَ دیست کنت کہ آئی ءَ رسول بخش مپتاھی ءِ نام ءَ نبشتہ کرتگ۔
”ھو من انگت نادرھجاہ ءَ یاں! ھو! نادرھجاہ ءَ یاں۔ وشیں مردم نادرھجاہ ءَ نہ وپس اَنت بلے من اے نادراھی ءِ باز منت واراں پرچا کہ ھمے نادرھجاہ ءَ من پہ بلوچی زبان ءَ وتی وس ءَ سر جتگ۔سستگیں دستونک ھمے نادرھجاہ ءَ سرجم کرتگ۔ ابید ایشی ءَ وتی لچھانی سے دپتر ھم سرجم کرتگ کہ چہ ایشاں یکے ءِ نام شما زان ات کہ انگر ءُُ ترونگل اِنت ءُُ دگہ دوئینانی نام برتکگیں بیر ءُُ تراپکنیں ترمپ اَنت۔ ابید چہ ایشی ءَ پہ بلوچی ءِ راست نبیسگ ءَ یک وانگی یے ھم سرجم کرتگ کہ آئی ءِ نام بلوچی سیاھگ ِْ ءِ راست نبیسگ اِنت۔ ءُُ دگہ بلوچی بنگیجی پہ رستگیناں ھم جریدہ اِنت۔ چہ اے شش وانگیاں ابید کلام اللہ ءِ بھرے (جز عم) ھم بلوچی کرتگ ءُُ سرجم اِنت۔ بَلے اے درستاں انگت مستریں کارے سید گنج اِنت۔ بزاں بلوچی ءِ بزانت بلد (ڈکشنری) اِنت کہ من ءَ گیشتر گمان انت کہ چہ ایشی ءِ سرجم کنگ ءَ پیسر من ءَ ساہ دروہ ایت”۔ (سید نمدی تاکدیم 29 تاں 30)
سید ہاشمی ءِ اے گپاں چہ زانگ بیت کہ آ وتی کاراں زوت سرجم کنگ لوٹیت پرچا کہ اِے ہما وہد اِنت کہ کسانیں راج ءُُ آہانی دودمان دنیا ءِ اے دگہ راج ءُُ آیانی دودمانانی چیر ءَ چیر تَران اَنت۔ پمیشکا آ دگہ نمدی یے ءِ تہ ءَ نبشتہ کنت کہ
”من یک رندے پدا گوشاں کہ بلوچ راج ءُُ بلوچی ءُُ بلوچستان ءَ چہ درستان ءُُ پیسر شمئے ھم دروریں ورناہ پکار اَنت کہ اے گپ ءَ شما وت ھم زان اِت۔ اگاں من ات کہ نہ من ات اے بار ھرنگ ءَ شمئے کوپگان اِنت پمیشکا منی پنت ایش اِنت کہ اے امانت ءَ پہ منزل ءَ رسینگ ءَ ھچ رنگیں جان دُزی کنگ نہ لوٹ ایت ءُُ اے بار ءَ دانکہ پہ منزل ءَ سر نہ کن اِت ھچ رنگ ءَ چہ شمئے کوپگ ءَ دیر نئیت۔ اگاں بے پرواھی ءُُ جان دُزی ءَ وتی دوست بکن اِت گڑا اِے گپ ءَ دل جم بزان اِت کہ ھمے گرانیں بار چہ شمئے کوپگاں دیر بیگ ءِ بدل ءَ شمئے جند ءَ چیر ترین ایت ءُُ منے روچاں اے رنگیں چیر ترگ تھنا پہ شما ناں بلکیں سرجمیں بلوچ راج ءَ بیگواھی ءِ کلوہ اِنت۔”
(سید نمدی۔ تاکدیم 41)
سید ہاشمی ہما مردم بوتگ کہ وتی راجی جاوراں ہوار اِے دگہ راجانی جاوراں ہم سرپد بوتگ۔ آ وہدے کہ ہندوستان ءَ رؤت اودا ہم آیاں نزینک ءَ گندیت کہ آ چے کار کنگ ءَ اَنت۔ چشکہ سید لبزانکی مردمے بوتگ ءُُ آئی ءَ ہر وہد کہ ادیب ءُُ قلمکارے دیستگ گڑا آئی ءِ گپ ءُُ تران بوتگ آئی ءَ اے چیز مارتگ کہ آ دگہ راج وتی کارانی کنگ ءَ چنچو سنگین اَنت۔وتی نمدی یے ءَ نبشتہ کنت کہ
” مرچی سرجمیں دنیا کجام بے بھائیں چیز ءِ شوہاز ءَ اِنت۔ ھر یک راجے وت ءَ گوں دنیا ءِ زندگیں راجاں ھمرد گندگ لوٹ ایت۔ بلے اے وابیں راج گیش چہ لاپ ءِ شوھاز ءَ نہ اِنت۔ اے لاپ ءِ شوھاز ہم انچیں رنگے ءَ بیگ ءَ اِنت کہ پہ دپارے بٹ ءَ مردمے ءِ بیرانی ءِ ھم پرواہ کنگ نہ بیگ ءَ اِنت۔ مئے مرتگیں راج ءِ زندمانی انچوش بے گواہ اِنت کہ چہ کپتگیں مچے ءِ کنٹے ءَ کمتر اِنت۔ ”
پہ درور سید ءِ بازیں گپ ہست اَنت کہ اودا آ وتی راج ءَ اے دگہ راجاں ہمرد گندگ ءِ واہگ اِنت۔ آئی ءَ بلوچی ءَ گوں انچو مہر اِنت کہ لوٹیت منی راج ءِ ہر وانندھیں مردم بلوچی نبشتہ بکنت ءُُ بوانیت۔پمیشکا آئی ءَ ہر وانندگیں بلوچ ءِ سرا کہ نمدی نبشتہ کتگ گڑا آ بلوچی ءَ نبشتگ اَنت۔ پرچا کہ آئی ءَ مردم سرپد کنگی بوتگ اَنت کہ بلوچی ءَ ہم نبیسگ ءُُ وانگ بوت کنت۔